De Dordtse Leerregels leren ons dat we geen vrije wil hebben om te geloven en dat er dankzij Gods genade een uitverkiezing is. Zorgt dit voor een versmalling van het Evangelie? Nee! Dordt wijst op de noodzaak van het Evangelie. Dat Evangelie biedt Christus aan. Dat aanbod is ernstig en het is Gods bedoeling dat je het aanneemt. Ik heb eerder beschreven hoe Dordt het Evangelie niet wegredeneert, maar het aanbod van genade en de plicht tot geloof volledig laat staan. Hoe is dat in de Westminster belijdenissen? Sommigen zeggen dat daarin de uitverkiezing het aanbod van genade overheerst. Westminster zou laten zien waar de gereformeerde leer toe leidt: de uitverkiezing centraal en een versmald Evangelie. Ik zal je echter in dit artikel laten zien dat ook Westminster het Evangelie voluit laat staan.
Eerst kort wat achtergrond. In de jaren 1643-1649 kwam in Engeland de Synode van Westminster bijeen. Tijdens de vergaderingen van deze Westminster Assembly wilden gereformeerde predikanten niet iets nieuws bedenken, maar helder samenvatten wat de Bijbel leert. Zo ontstonden drie documenten die we samen de Westminster belijdenissen noemen: de Confessie / Geloofsbelijdenis (overzicht van de Bijbelse leer), de Grote Catechismus (uitgebreide uitleg in vragen en antwoorden) en de Kleine Catechismus (kort en geschikt voor gezinnen en jongeren).
De Westminster belijdenissen zijn, net als de Dordtse Leerregels, zorgvuldig opgestelde compromisdocumenten. Ze wijzen dwalingen helder af en bieden tegelijk binnen Bijbelse grenzen ruimte voor de verschillende accenten die de vele afgevaardigden legden. De Westminster Confessie is heel compleet en wordt terecht ‘het laatste grote belijdenisgeschrift van de Reformatie’ genoemd.
De Westminster Confessie spreekt net als de Dordtse Leerregels duidelijk uit dat we geen vrije wil meer hebben. Alleen diegenen worden zalig die God heeft uitverkoren. Niemand wordt zalig op basis van redenen in de mens, zoals vooruitgezien geloof of volharding in het geloof. De Westminster Confessie ziet dit echter niet als reden om géén algemeen aanbod van genade te belijden. Ze belijdt beide waarheden, de uitverkiezing en het aanbod van genade, zonder te proberen hier een logisch kloppend systeem van te maken.
God biedt door Jezus Christus in het genadeverbond uit vrije genade het leven en de zaligheid aan zondaren aan (WC 7.3). Iedereen die het Evangelie hoort, ontvangt het aanbod van genade. In dat aanbod ‘wordt betuigd dat wie in Hem gelooft zalig zal worden en wordt niemand die tot Hem komt, uitgesloten’ (GC 63). God biedt zelfs niet-uitverkorenen deze genade aan. ‘Maar, omdat zij de genade die hen wordt aangeboden moedwillig veronachtzamen en minachten, worden ze terecht in hun ongeloof gelaten en komen ze nooit werkelijk tot Jezus Christus’ (GC 68). Westminster leert dus een algemeen aanbod van genade.
De Kleine Catechismus wijst op het belang van dat aanbod. Dat is namelijk de grond van het geloof. ‘Geloof in Jezus Christus is een zaligmakende genadegave, waardoor wij Hem ontvangen en alleen op Hem rusten voor onze zaligheid, zoals Hij ons in het Evangelie wordt aangeboden’ (KC 86).
Het aanbod van genade is volgens Westminster niet vrijblijvend. Je kunt niet zeggen: dat aanbod wordt wel aan iedereen gedaan, maar alleen de uitverkorenen ontvangen het geloof om dit aanbod aan te nemen, dus ik wacht af of ik het geloof krijg. Nee, God eist geloof (WC 7.3, GC 32). God eist van ons ‘bekering tot Hem en geloof in onze Heere Jezus Christus, samen met een ijverig gebruik van de uitwendige middelen waardoor Christus de weldaden van Zijn middelaarswerk aan ons meedeelt’ (GC 153). Van iedereen die het gepredikte Woord hoort, wordt geëist dat ze dit met geloof ontvangen. En dat niet alleen; ze moeten er ook over mediteren en spreken, en de vruchten ervan in hun leven voortbrengen (GC 160).
Kun je dan zelf geloven? Nee, Westminster leert dat alleen door de Heilige Geest mensen gewillig worden gemaakt en in staat gesteld om te geloven (GC 32, WC 8.8). Hoe doet de Heilige Geest dat? Door het Woord. Het moment waarop God het geloof schenkt, wordt in de Grote Catechismus van Westminster de krachtdadige roeping genoemd. Door die roeping nodigt en trekt God Zijn uitverkorenen door Zijn Woord en Geest tot Jezus Christus (GC 67, zie ook WC 14.1). De Heilige Geest wil Zich dus verbinden aan het aanbod en de uitnodiging van het Evangelie.
Wat betekent dit nu voor jou? Dat hoeven we niet zelf te bedenken. Direct na de Westminster Assembly verscheen in Schotland het boekje De kern van de kennis tot zaligheid (originele titel: Sum of Saving Knowledge). Deze uitgave wil de leer van de Westminster belijdenissen doorgeven en praktisch maken. Aan vrijwel iedere Schotse uitgave van de Westminster belijdenissen is de inhoud van dit boekje toegevoegd.
Na een korte samenvatting van de hoofdpunten van de christelijke leer wijzen de auteurs, David Dickson en James Durham, eerst op de ernst van Gods rechtvaardige oordeel. Ze laten zien dat we ervan overtuigd moeten raken dat de rechtvaardigheid alleen te verkrijgen is door het geloof in Jezus Christus. Als we de gerechtigheid van Christus niet omhelzen, is ons lot voorzegd in Johannes 3:18-19. Ze sporen ons aan biddend tot God te gaan en maken dat heel praktisch door te vertellen welke woorden je daarbij zou kunnen gebruiken.
Vervolgens beschrijft het boekje vier rechtsgronden en aansporingen om op de vaste grond van het geloof te bouwen en in Christus te geloven:
De Kern van de kennis tot zaligheid zet steeds aan tot zelfonderzoek en wil ons ook aansporen en bemoedigen. Wat spreekt hieruit warmte, aandrang, gunning en bewogenheid met het heil van mensen! Deze standaard toevoeging aan de Westminster belijdenissen leert klip en klaar een algemeen en welmenend aanbod van genade.
De uitverkiezing is geen alles overheersend thema in de Westminster belijdenisgeschriften. De opstellers wilden een Bijbels onderbouwd overzicht van de christelijke leer neerzetten en die leer afbakenen tegen dwalingen. Bovendien wilden ze de leer praktisch maken met het oog op het heil van hun medemensen. De Westminster belijdenissen zijn geen versmalling van het Evangelie. Het aanbod van genade en de verantwoordelijk om dat in geloof aan te nemen komen helder aan de orde. Het is leerzaam om te zien hoe de Westminster theologen en predikanten deze leer praktisch maakten in catechese en prediking. Hiervoor beveel ik je van harte aan het boekje Kern van de kennis tot zaligheid te lezen. Den Hertog heeft het recent opnieuw hertaald en uitgegeven .
—————
In het boek op deze website lees je meer over de Westminster belijdenisgeschriften. Ik laat in de volgende artikelen de belijdenissen zelf uitgebreider aan het woord:
Mijn naam, e-mail en site opslaan in deze browser voor de volgende keer wanneer ik een reactie plaats.
Ik meld mij aan voor de nieuwsbrief zodat ik op de hoogte wordt gehouden van nieuwe artikelen
Δ
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en krijg een e-mail als er nieuwe artikelen zijn.
Het digitale boek op deze website bevat een diepgaande studie naar de historische discussies over het aanbod van genade. Ik laat zien hoe theologen sinds de Reformatie aankijken tegen het spanningsveld tussen Gods soevereiniteit en de menselijke verantwoordelijkheid. Daarnaast bespreek ik de verschillende dwalingen rondom dit thema en hoe de gereformeerde theologen hierop gereageerd hebben. Begin met lezen!
Or copy link
