De grond en zekerheid van het geloof

De vorige keer zagen we wat het verschil is tussen zwak en sterk geloof, en hoe Perkins pastorale raad geeft bij aanvechtingen. Iemand met een zwak geloof neemt de toevlucht tot Christus. Hij verlangt oprecht naar verzoening met Christus, maar durft Gods beloften niet op zichzelf toe te passen. Hoe kan dit zwakke geloof sterk worden? Met andere woorden: hoe kom je tot zekerheid? Ik wil in dit artikel doorgeven wat Richard Sibbes ons leert over de grond en zekerheid van het geloof.

Het geloof is een gave van God

Sibbes wijst ons erop dat de oproep tot geloof niet inhoudt dat je moet geloven dat al je zonden vergeven zijn. Hij maakt onderscheid tussen de daad van het geloof en de vrucht van het geloof. Geloven is je op Christus werpen. Het is instemmen met het Evangelie. Wie dat doet, ontvangt de vruchten van Christus’ dood, waaronder de vergeving van zonden. Je hoeft dus niet eerst te geloven dat jouw zonden vergeven zijn. Je moet eerst geloven in Christus. Pas daarna kun je de vruchten van het geloof ervaren in je leven.

Geloven kunnen we niet zelf. Het geloof is een gave van God. De Heilige Geest werkt het geloof in het hart. Hij doet dat via het aanbod van genade in het Evangelie. Het geloof is als een lege hand die Christus ontvangt. Alles wat Christus heeft, wordt zo het eigendom van de gelovige.

De grond van het geloof

Geloven houdt in dat je jezelf toevertrouwt aan Christus. Dat betekent dat je vertrouwt op de beloften van God. Wie gelooft, klemt zich vast aan wat de Heere ons zegt in Zijn Woord. We kunnen ons geloof niet baseren op wat we voelen of op bijzondere ervaringen. De grond van het geloof ligt buiten onszelf. Volgens Sibbes mogen we ons geloof bouwen op de volgende gronden, die allemaal voortkomen uit Christus Zelf: 

• Het vrije aanbod van genade aan allen die dit willen aannemen (Openb. 22:17);
• De genadige uitnodiging aan allen die vermoeid en belast zijn (Matth. 11:28);
• De oproep aan hen die niets hebben om mee te betalen (Jes. 55:1);
• Het gebod dat ons beveelt te geloven (1 Joh. 3:23);
• De waarschuwing voor het gevaar van ongeloof, dat ons gevangen zet onder de schuld van alle andere zonden (Joh. 16:9);
• De liefdevolle aansporing om te geloven en het feit dat God ambassadeurs aanstelt die namens Christus om vrede smeken (2 Kor. 5:20);
• De instelling van de sacramenten die het verbond verzegelen.

Alle gronden voor het geloof liggen dus buiten de mens. Gelukkig maar, anders zouden we in wanhoop sterven. God weet dat we niet alleen zijn geneigd tot zonde, zegt Sibbes, maar dat we, wanneer ons geweten is wakker geschud, net zo geneigd zijn te wanhopen vanwege onze zonde. We zagen eerder Luther hetzelfde onderwijs geven.

De zekerheid van het geloof

Sibbes stelt dat het vrije aanbod van genade erg belangrijk is om al onze twijfels vanwege onze eigen onwaardigheid weg te nemen. De zaligheid wordt zeker als het geloof zich richt op de beloften van God, waarin Hij Zijn genade aanbiedt om niet. Het geloof leidt tot zekerheid, maar begint er niet mee. Sibbes leert, zoals we hiervoor ook al zagen, dat de eerste daad van het geloof een vluchten naar Christus is, en dat de vrucht van het geloof de volle zekerheid is.

Een gelovige zoekt en onderzoekt. Dat is de aard van het ware geloof. Maar uiteindelijk vertrouwt hij zich opnieuw onvoorwaardelijk aan God toe. Ook als hij niets voelt. De beloften blijven altijd hetzelfde. Geloof geeft niet op totdat het rust vindt in God. En dat is uiteindelijk de vrucht van het ware geloof: het past de bijzondere liefde en gave van Christus toe op zichzelf. Echt geloof is een toepassend geloof. Het maakt de algemene waarheden van het Evangelie tot persoonlijke waarheden. Kortom, er is een algemeen aanbod van genade, maar om hier iets aan te hebben, moeten we dit aanbod in geloof op onszelf toepassen. Anders gezegd: ik moet geloven dat God Zijn Zoon ook aan mij aanbiedt, opdat ik door het geloof in Hem vrede met God zal hebben.

Het belang van het aanbod van genade als grond voor het geloof

Het geloof is zowel een opdracht als een gave van God. Het geloof vindt zijn grond in Gods vrije aanbod van genade. Dit geloof steunt op niets in de mens zelf, maar alleen op Gods beloften. De vrucht van het geloof dat zich op Christus werpt, is de persoonlijke toepassing van Christus aan de ziel.

Wat is het dus belangrijk dat we iedere keer weer horen dat het aanbod van genade algemeen, onvoorwaardelijk en welmenend is. Zo raken we ervan doordrongen dat we niet iets in onszelf moeten zoeken. Er zijn geen voorwaarden. God meent het als Hij ons Zijn genade aanbiedt. Dat aanbod komt tot iedereen die het Evangelie hoort, zonder onderscheid. Alleen als we stapje voor stapje leren afzien van onszelf en leren zien en vertrouwen op Christus en Zijn beloften kunnen we tot geloofszekerheid komen.

In het boek op deze website kun je een uitgebreider artikel over Sibbes en zijn hartelijke theologie lezen. Daarin staan ook alle bronvermeldingen van bovenstaande stukken.