In de vorige blogartikelen heb ik beschreven wat het aanbod van genade is en hoe we bijbels over het aanbod van genade kunnen spreken. De Bijbel leert ons duidelijk een algemeen, onvoorwaardelijk en welmenend aanbod van genade. Waarom is er dan toch zoveel discussie over het aanbod van genade? In dit artikel bespreek ik vier redenen en eindig ik met een oproep.
Wanneer de Heilige Geest onze ogen opent om ons te laten zien hoe zondig we zijn, blijft er niets anders over dan het gebed van de tollenaar: ‘O God! wees mij zondaar genadig!’ (Luk. 18:13). De duivel vindt het prima als we vervolgens gaan zoeken in onszelf of we kenmerken van wedergeboorte vertonen. Hij vindt het prima als we in ons eigen hart zoeken naar genoeg berouw en geloof. Zolang we maar niet rechtstreeks naar de Heere Jezus gaan. Zolang we maar niet als een verloren zondaar bij Christus terechtkomen.
Als we het gebed van de tollenaar kennen, wordt het vrije aanbod van genade aan de grootste van de zondaren noodzakelijk voor ons. We hebben het dan zo nodig om te horen dat juist zondaren welkom zijn bij Jezus (Luk. 5:32) en dat Hij niemand wegstuurt die tot Hem komt (Joh. 6:37). Satan ziet liever dat je dit niet te horen krijgt. Zou dat niet een belangrijke reden zijn dat hij het aanbod van genade verdacht wil maken?
De tweede oorzaak voor discussie is dat het aanbod van genade regelmatig verkeerd wordt voorgesteld. Denk aan een aanbod zoals de remonstranten dat leren, waarbij alle nadruk ligt op onze vrije wil. Als wordt benadrukt dat het aanbod er voor iedereen is, maar dat het van je eigen vrije keuze afhangt of je gelooft of niet, blijft er niets over van de eenzijdige genade van God waar de Reformatie zo voor heeft gestreden. De Bijbel leert ons naast het algemene aanbod van genade met bevel van bekering en geloof (1 Joh. 3:23) óók dat het alleen Gods genade is als we gaan geloven (Ef. 2:8).
Een Bijbelse prediking zal naast het aanbod van genade ook spreken over het ontbreken van een vrije wil en over de troost van de uitverkiezing. Luther heeft flink gediscussieerd met Erasmus over de vrije wil. Ook op de Dordtse Synode kwam dit onderwerp langs. De Dordtse Leerregels benadrukken dat predikanten de uitverkiezing niet moeten verstoppen, omdat deze tot troost is voor zondaren en alle eer aan God geeft. Dit betekent echter niet dat we het aanbod van genade mogen weglaten of afzwakken. Luther, Calvijn en Beza benadrukken alle drie dat we niet moeten gaan wroeten in Gods verborgen wil. We moeten ons in plaats daarvan richten op Gods geopenbaarde wil in het Evangelie.
Dat brengt ons bij de derde reden dat er zoveel discussie is over het aanbod van genade. Als mens willen we graag dat alles logisch verklaarbaar is. Als dat niet zo is, denken we dat er blijkbaar iets niet klopt in het systeem. Dan redeneren we graag net zolang tot we een uitleg vinden die ons verstand tevredenstelt.
Bijbelse prediking leidt tot vragen. Hoe kan een aanbod van genade aan alle hoorders samengaan met de uitverkiezing? Hoe is het mogelijk dat we tegen iedereen moeten zeggen dat de Heere Jezus voor hem of haar beschikbaar is, maar dat God alleen aan sommigen het geloof geeft? Als we hierover gaan redeneren en er een sluitend systeem van willen maken, vervallen we in dwalingen.
Remonstranten zeggen: God zou niet eerlijk zijn als Hij geloof van ons eist terwijl we zelf niet kunnen geloven. Daarom concluderen ze dat je dus zelf kunt kiezen of je wel of niet gelooft.
Hypercalvinisten zeggen precies hetzelfde: God zou niet eerlijk zijn als Hij geloof van ons eist terwijl we niet zelf kunnen geloven. Zij trekken echter de tegenovergestelde conclusie en zeggen dat God dus geen geloof eist van niet-uitverkoren mensen. Het hypercalvinisme leert daarom geen bevel van bekering en geloof voor iedereen en wijst ook het algemene aanbod van genade af.
Wat moeten we dan wel doen? Eerbiedig buigen voor Gods Woord. De Bijbel leert ons dat verloren gaan honderd procent onze eigen schuld is en behouden worden honderd procent Gods genade. Dat is dus allebei waar, ook al kunnen we dit als mens niet logisch beredeneren. Alle gereformeerde theologen benadrukken dat we ons niet bezig moeten houden met Gods verborgen wil (de uitverkiezing). We moeten ons richten op Gods geopenbaarde wil zoals Hij die aan ons heeft bekendgemaakt in de Bijbel (Deut. 29:29). Het Evangelie wijst ons niet op iets in onszelf, maar op Christus en Zijn bereidwilligheid om zondaren zalig te maken (Luk. 19:10; 1 Tim. 1:15).
De laatste oorzaak van veel discussies over het aanbod van genade is dat er vaak te zwart-wit wordt gedacht en geformuleerd. Denk bijvoorbeeld aan iemand die zegt dat hij tegen een algemeen aanbod van genade is, maar daarmee bedoelt dat hij tegen een remonstrants aanbod zijn. Of iemand die een ‘ruim Evangelie’ verbindt aan ‘oppervlakkig geloof’. Als het over dit soort zaken gaat, is het belangrijk om zorgvuldig te formuleren, zodat we niet onbedoeld zaken verdacht maken.
We moeten ook niet te zwart-wit denken over predikanten. We plaatsen predikanten graag in een hokje. Laten we echter niet te snel oordelen. Iemand die zegt dat je moet geloven, is niet direct een remonstrant. De Dordtse Leerregels, de Westminster Confessie en de vroege puriteinen leren allemaal op basis van de Bijbel dat het onze plicht is om te geloven.
Andersom is iemand die benadrukt dat je zelf niet kunt geloven, die de bevindingen van Gods volk uitschildert of op het voorbereidende werk van de wet wijst, niet direct een hypercalvinist. Het spreken over het voorbereidende werk van de wet zien we bijvoorbeeld bij de puriteinen Perkins en Ames ook, maar zij leren tegelijkertijd een algemeen en welmenend aanbod van genade.
Redenen genoeg dus waarom het aanbod van genade vaak tot stevige discussies leidt. Het verdrietige daarvan is dat (groepen) mensen door deze discussies steeds verder uit elkaar komen te staan. Op die manier glijden ze langzaam maar zeker af in een andere dwaling. De satan komt altijd met twee dwalingen tegelijk. Als je je afzet tegen de ene, dreig je door te schieten in de andere. Je zou het kunnen zien als een weg met aan beide kanten een brede sloot. Wat gebeurt er als je even niet oplet en bijna in de sloot rijdt? Dan geef je van schrik zo’n ruk aan je stuur dat je aan de andere kant in het water belandt.
Een van de belangrijkste conclusies uit mijn boek is dat wie gereformeerd wil blijven, bewust stelling moet nemen tegen dwalingen aan beide kanten. Ik wil iedereen die zich zorgen maakt over het aanbod van genade, ter linkerzijde of ter rechterzijde, oproepen om zich te verdiepen in het verleden. Zet je niet uit angst af tegen een leer die je als gevaarlijk bestempelt zonder je te verdiepen in de kerkhistorische discussies over het aanbod van genade. Anders zou je zomaar in de tegenovergestelde dwaling kunnen belanden. Laten we zoeken naar verbinding door ons gezamenlijke verleden te bestuderen (1 Thess. 5:21).
Amen!
Mijn naam, e-mail en site opslaan in deze browser voor de volgende keer wanneer ik een reactie plaats.
Ik meld mij aan voor de nieuwsbrief zodat ik op de hoogte wordt gehouden van nieuwe artikelen
Δ
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en krijg een e-mail als er nieuwe artikelen zijn.
Het digitale boek op deze website bevat een diepgaande studie naar de historische discussies over het aanbod van genade. Ik laat zien hoe theologen sinds de Reformatie aankijken tegen het spanningsveld tussen Gods soevereiniteit en de menselijke verantwoordelijkheid. Daarnaast bespreek ik de verschillende dwalingen rondom dit thema en hoe de gereformeerde theologen hierop gereageerd hebben. Begin met lezen!
Or copy link
