De Reformatie en het aanbod van genade

Erasmus kwam in zijn “Verhandeling over de vrije wil” op voor de menselijke vrijheid om te beslissen: Gods genade biedt het heil aan ieder mens aan, maar de mens is vrij om dat te aanvaarden of te verwerpen. Een kernpunt in de redenering van Erasmus is dat er veel teksten in de Bijbel staan die een mens oproepen om zich te bekeren, te geloven, te komen, te reinigen, enz. God zou dit niet van mensen vragen als ze dat zelf niet zouden kunnen. Lees meer.

Volgens Luther is “ten aanzien van God of van die dingen die tot de zaligheid of verdoemenis behoren” de wil niet vrij, maar onderworpen aan God of aan de duivel. In navolging van Augustinus noemt Luther dit de geknechte wil. Luther laat in zijn boek zien dat het ontkennen van een vrije wil niet betekent dat het Evangelie niet gepreekt en aangeboden moet worden. Lees meer.

Calvijn schrijft in zijn Institutie uitgebreid over de vrije wil. Hij laat zien dat een mens vrijwillig en graag de zonde dient. Het is een vrijwillige slavernij waardoor we te beklagen zijn, maar niet te verontschuldigen. De wil was vrij, maar heeft zich tot slaaf van de zonde gemaakt. Tegelijkertijd leert Calvijn een algemeen en welmenend aanbod van genade. De uitverkiezing heerst bij Calvijn niet over het aanbod van genade in de prediking.

Beza is vooral bekend van zijn Tabula, een boekje waarin Beza een korte samenvatting geeft van de belangrijkste punten van de christelijke leer. Er is vaak gezegd dat Beza de reformatorische leer verder ontwikkelde tot een systeem van dubbele predestinatie waarin verkiezing en verwerping volledig symmetrisch zijn. Maar als we Beza goed lezen zien we dat Beza de spanning tussen uitverkiezing en een algemeen en welmenend aanbod van genade laat staan. Lees verder.