Het algemeen, onvoorwaardelijk, welmenend aanbod van genadeWe kunnen nu de vraag beantwoorden wat het aanbod van genade is. Het aanbod van genade is niet het ‘in bezit stellen’ van Gods genade, maar het aanbieden van Christus als beschikbare Zaligmaker. Dit aanbod van genade is algemeen, welmenend en onvoorwaardelijk:Algemeen: voor iedereen, zonder onderscheid.Onvoorwaardelijk: zonder enige eis of voorwaarde waaraan een mens zelf moet voldoen.Welmenend: God meent het en zal niemand die tot Hem komt, weigeren of terugsturen.Zo’n algemeen, onvoorwaardelijk, welmenend aanbod van genade lijkt in tegenspraak met de uitverkiezing. Als we dit logisch denkend proberen op te lossen, vervallen we aan de ene óf de andere kant in een onbijbelse dwaling. Hieronder geef ik een beknopt overzicht van de verschillende standpunten over het aanbod van genade.Het algemeen, onvoorwaardelijk, welmenend aanbod van genade vergeleken met andere standpuntenHet gereformeerde standpunt over het aanbod van genade is heel helder te omschrijven met de drie genoemde kernwoorden. De gereformeerde traditie leert ons een algemeen, onvoorwaardelijk, welmenend aanbod van genade. Zoals we zagen, zijn deze kernwoorden van groot belang en zijn ze geformuleerd in reactie op andere standpunten. Het woord algemeen onderscheidt het gereformeerde standpunt van het hypercalvinisme, maar mag niet worden verward met de algemene verzoeningsleer van het arminianisme. Onvoorwaardelijk komt voort uit de strijd met het neonomianisme. De gereformeerde uitleg van welmenend neemt een middenpositie in tussen het arminianisme en het hypercalvinisme.In onderstaande tabel geef ik een beknopt overzicht van de verschillende standpunten rondom het aanbod van genade. Ik heb geprobeerd de vragen rondom het aanbod van genade zo helder mogelijk op te splitsen, zodat duidelijk wordt hoe het gereformeerde standpunt van een algemeen, onvoorwaardelijk, welmenend aanbod van genade zich verhoudt tot de andere theologische stromingen. Zo’n samenvattend overzicht is altijd een gesimplificeerde weergave. Lees in de volgende hoofdstukken meer over het arminianisme, neonomianisme en hypercalvinisme om hun standpunten beter te begrijpen. In de bespreking van die standpunten maak ik ook telkens de vergelijking met het gereformeerde standpunt en laat ik zien hoe er vanuit de gereformeerde traditie op is gereageerd. Arminianisme Neonomianisme Gereformeerd HypercalvinismeWat wordt aangeboden?Christus Die daadwerkelijk voor jou is gestorven (algemene verzoening).Christus Die voor iedereen de morele wet heeft voldaan (vorm van algemene verzoening)Een beschikbare en gewillige Zaligmaker.Een 'in bezit stellen' van genade. Daarom kan er geen aanbod zijn in de prediking, want een predikant kan niemand genade in bezit geven. Hij kan de (leer van de) genade alleen verkondigen en voorstellen.Aan wie wordt dat aangeboden?Iedereen die het Evangelie hoort. Zonder onderscheid. Het aanbod is algemeen.Aan voorbereide zondaren die zich voor Gods genade geschikt hebben gemaakt.Iedereen die het Evangelie hoort. Zonder onderscheid. Het aanbod is algemeen.Alleen aan de uitverkorenen. De prediking moet zich richten op degenen die tekenen van uitverkiezing vertonen. In de praktijk betekent dit dat de predikant oprecht boetvaardige zondaren aanspreekt. Mensen die doorleefde ellende-kennis hebben.Waarom wordt dit aangeboden?Uit Gods liefde voor de hele mensheid en vanwege Zijn verlangen dat allen worden behouden.Christus heeft de voorwaarden van de morele wet vervuld. De mens moet nu de voorwaarden van het Evangelie (de nieuwe wet) vervullen om zalig te worden.Omdat de geopenbaarde wil van God inhoudt dat iedereen die gelooft, zalig zal worden. Het aanbod is welmenend.Voor de uitverkorenen tot redding, en voor de verworpenen tot verzwaring van hun straf. Er kan geen welmenend aanbod zijn omdat God dan niet eerlijk zou zijn ten opzichte van Zijn verkiezing en verwerping.Welke voorwaarde is hieraan verbonden?Geloof en volharding in dat geloof.De voorwaarde van het Evangelie is geloof als daad van de mens. Vaak noemt men ook zondekennis, ellendekennis, berouw, Christuskennis, het aannemen en vertrouwen van Christus als Verlosser en levensheiliging als voorwaarden van het Evangelie.Bekering en geloof. Geloof niet als daad, maar als instrument om de genade daadwerkelijk in bezit te krijgen.Er is geen enkele voorwaarde, alleen vrije genade. Maar om te weten of de genade voor jou is, moet je weten of je bent uitverkoren / wedergeboren. Daarom behandelt een predikant de kenmerken van wedergeboorte en de bevindingen van Gods kinderen, zodat hoorders zich hieraan kunnen spiegelen.Wie vervult die voorwaarde?God geeft aan ieder mens 'voldoende' genade om te kunnen geloven. Hierdoor maakt Hij de wil vrij. Er is pas sprake van 'effectieve' genade als de mens haar aanneemt en niet tegenhoudt. De mens vervult deze voorwaarde dus vrijwillig.De voorwaarden van het Evangelie (de nieuwe wet) zijn een afzwakking van de oorspronkelijke wet, zodat gevallen mensen hier zelf aan kunnen voldoen.De mens heeft geen vrije wil om zelf te kunnen geloven. Het geloof is een gave van God.Ten diepste worden mensen op zichzelf teruggeworpen en moeten ze in zichzelf zoeken naar kenmerken van wedergeboorte.Welke verplichting legt dit op de ontvanger van dit aanbod?De mens moet geloven en volhouden in geloof en gehoorzaamheid.De mens moet aan de voorwaarden van de nieuwe wet voldoen.De mens heeft de plicht om te geloven, om God op Zijn Woord te vertrouwen.Je kunt de mens niet verplichten tot iets wat hij niet kan. Dat zou niet eerlijk zijn van God.Het woord ‘voorwaarde’ is een beladen term. Toch heb ik het in bovenstaande tabel gebruikt, maar dan wel gekoppeld aan de vraag wie die voorwaarde vervult. Zo wordt het verschil tussen het neonomianisme en het gereformeerde standpunt helder. Het aanbod van genade bevat geen voorwaarde aan het adres, zoals de neonomianen leren. Een mens hoeft zichzelf niet voor Gods genade geschikt te maken. Het aanbod van genade bevat wel de voorwaarde van bekering en geloof als antwoord op dat aanbod, zeggen de gereformeerden, maar dat is een voorwaarde die God Zelf vervult.Het aanbod van genade en het werk van de Drie-enige GodIn bovenstaande tabel beantwoordde ik de basisvragen rondom het aanbod van genade: wat wordt aangeboden, aan wie, waarom en met welke voorwaarden. We kunnen de tabel verder uitbreiden om meer inzicht te krijgen in de manier waarop het aanbod van genade zich volgens de verschillende stromingen verhoudt tot het werk van de Drie-enige God. Wat is de relatie tussen het aanbod van genade en de uitverkiezing, de verdiensten van Christus en het werk van de Heilige Geest? Onderstaande tabel geeft een beknopt overzicht van de standpunten. Arminianisme Neonomianisme Gereformeerd HypercalvinismeWat is de relatie tussen aanbod en uitverkiezing?Uitverkiezing is gebaseerd op Gods voorkennis van wie er zal geloven. Het aanbod is dus oprecht voor allen, en wie het aanneemt is dus uitverkoren.Uitverkiezing bepaalt wie daadwerkelijk geloof ontvangt. Tegelijkertijd is dat niet onvoorwaardelijk en moet de mens ook zelf aan de evangelische voorwaarden voldoen.Het aanbod geldt algemeen, maar Gods uitverkiezing bepaalt wie daadwerkelijk geloof ontvangt.Het aanbod van genade staat onder beheersing van de uitverkiezing. De prediking is een middel voor de uitverkorenen en niet een oprecht aanbod of oprechte uitnodiging voor iedereen.Hoe is het aanbod verbonden aan de verdiensten van Christus?Christus is daadwerkelijk gestorven voor alle mensen en heeft voor iedereen de zaligheid verdiend. Het algemene aanbod is gebaseerd op Zijn verzoeningswerk.Het lijden en sterven van Christus heeft voldoening gebracht voor de eerste wet en het mogelijk gemaakt dat er een afgezwakte tweede wet kwam waaraan gevallen mensen zelf kunnen voldoen. De rechtvaardigmaking van een mens hangt dus af van het werk van Christus in combinatie met de gehoorzaamheid van de mens aan de nieuwe wet.Christus’ lijden en sterven is algenoegzaam voor heel de wereld. Daarom kan het aanbod algemeen zijn. Maar Christus stierf uitsluitend voor de uitverkorenen en Zijn verdiensten zijn alleen voor hen effectief.Christus stierf alleen voor de uitverkorenen. Daarom kan het aanbod alleen op hen van toepassing zijn.Welke rol speelt de Heilige Geest in dit aanbod?De Geest overtuigt en trekt mensen, maar de mens kan dit weerstaan.De Heilige Geest helpt mensen om aan de voorwaarden van het Evangelie te voldoen, maar de verantwoordelijkheid ligt ook deels bij de mens.De Heilige Geest verbindt Zich aan het uitwendige aanbod van genade en werkt inwendig bekering en geloof in de uitverkorenen. Deze werking van de Heilige Geest is onwederstandelijk; een mens kan dit niet tegenhouden.De Geest werkt niet mee met het aanbod dat een predikant doet. Niet een aanbod, maar het werk van de Geest moet centraal staan in de prediking; dan kan de prediking een middel tot bekering zijn.Zo’n beknopt overzicht in een tabel helpt om de kernpunten te begrijpen, maar kan natuurlijk nooit volledig recht doen aan alle nuances in de standpunten. Verder zijn de genoemde stromingen hokjes waar mensen wel of niet in worden geplaatst, terwijl iedere predikant of theoloog ook weer zijn eigen nuances heeft. Daarom zal ik deze standpunten in de volgende hoofdstukken verder uitdiepen. Daarbij laat ik de verschillende personen uit deze stromingen uitgebreid aan het woord.Blijf bij de vijf sola's van de ReformatieWaar het de gereformeerden om gaat, is dat een mens niet naar iets in zichzelf zoekt, maar alles van Christus verwacht. Christus moet alles en in allen zijn. Zowel de remonstranten als de hypercalvinisten werpen je terug op jezelf. Ten diepste maakt hun leer mensen die oprecht aan hun zonden en onmacht zijn ontdekt wanhopig. Laten we blijven bij de vijf sola’s van de reformatie:Sola fide: alleen door het geloof.Sola gratia: alleen door genade.Sola scriptura: alleen door de Schrift.Solus Christus: alleen Christus.Soli Deo gloria: alle eer komt alleen God toe.De gereformeerde theologen leren ons dus op grond van de Bijbel dat het aanbod van genade algemeen, onvoorwaardelijk en welmenend is. Wat betekent dit voor degenen die het aanbod van genade horen?Tagged:Algemeen aanbodAlgemeen onvoorwaardelijk welmenend aanbod van genadeHeilige GeestOnvoorwaardelijk aanbodUitverkiezingVerzoeningWelmenend aanbod Vorige Waarom wordt de genade aangeboden? Volgende De noodzaak van het aanbod van genade
